Luận án Nghiên cứu ảnh hưởng của một số yếu tố nông sinh học đến sinh trưởng và ra hoa của giống thuốc lá K.326 trồng tại miền Bắc Việt Nam

 kích thích và 
hoa xuất hiện sớm hơn (thân tái sinh từ chồi lá số 20 cây ra hoa sớm nhất). 
Mối quan hệ giữa sinh trưởng thân lá và ra hoa là mối quan hệ ức chế tương 
quan (Hoàng Minh Tấn và cs., 2006). Nếu sinh trưởng thân lá bị kích thích thì quá 
trình hình thành hoa bị ức chế và ngược lại. Trong trường hợp này khi chồi tái sinh 
của cây thuốc lá có khả năng sinh trưởng mạnh thì sự ra hoa bị ức chế và ngược lại. 
3.3. Ảnh hưởng của các chất điều hòa sinh trưởng đến sinh trưởng và ra hoa 
của giống thuốc lá K.326 
Chất điều hòa sinh trưởng thức vật có ý nghĩa vô cùng quan trọng trong việc 
điều chỉnh quá trình sinh trưởng và phát triển của thực vật. Chúng được chia thành 
hai nhóm là các chất kích thích sinh trưởng và các chất ức chế sinh trưởng. Ngoài 
các chất điều hòa sinh trưởng tự nhiên gọi là các phytohormon còn có các chất điều 
điều tiết sinh trưởng nhân tạo giúp chúng ta điều chỉnh sinh trưởng của cây theo 
hướng tăng năng suất và phẩm chất cây trồng. 
Với cây thuốc lá thì lần đầu tiên ở Việt Nam, vai trò của các chất điều hòa 
sinh trưởng đối với sự sinh trưởng và ra hoa được tiến hành nghiên cứu trên giống 
thuốc lá K.326. 
3.3.1. Ảnh hưởng của các chất kích thích sinh trưởng đến sự sinh trưởng và ra 
hoa của giống thuốc lá K.326 
Các chất kích thích sinh trưởng phổ biến và quan trọng nhất là auxin và 
gibberellin. Đại diện cho nhóm auxin là αNAA (Naphtylacetic acid) và gibberellin 
là GA3 (Acid gibberellic). 
 72
3.3.1.1. Ảnh hưởng của αNAA đến sinh trưởng và ra hoa của giống thuốc lá K.326 
αNAA là auxin tổng hợp được sử dụng rộng rãi nhất trong các chất auxin để 
điều chỉnh cây trồng. Kết quả nghiên cứu về ảnh hưởng của αNAA lên sinh trưởng 
và ra hoa của cây thuốc lá được ghi nhận trong các bảng 3.16; 3.17; 3.18 và 3.19. 
Bảng 3.16. Ảnh hưởng của αNAA đến động thái tăng trưởng chiều cao 
của giống thuốc lá K.326 
Nồng độ 
αNAA (ppm) 
Chiều cao cây (cm) ở các giai đoạn,.. (ngày sau trồng) 
20 ngày 30 ngày 40 ngày 50 ngày 60 ngày 
0 (Đ/C) 3,1 14,4 46,1 94,2 99,6 
20 3,4 18,0 59,2 106,3 110,5 
40 3,1 17,7 59,9 106,4 110,8 
60 3,4 18,3 57,9 110,8 114,2 
CV (%) 5,8 4,0 5,1 3,0 2,8 
LSD(0,05) ns 1,1 4,4 5,0 4,9 
 Kết quả ảnh hưởng của αNAA đến sinh trưởng chiều cao cây thuốc lá trong 
bảng 3.16 cho thấy: 
- Cũng như các thí nghiệm trên, từ khi trồng đến giai đoạn 20 ngày tuổi, cây 
thuốc lá sinh trưởng chậm và không có sự khác biệt về chiều cao cây (giai đoạn hồi 
xanh), chiều cao cây thuốc lá giống K.326 tăng trưởng rất nhanh từ 30 đến 50 ngày 
rồi giảm dần. Đây là giai đoạn phát triển mạnh mẽ nhất về thân lá trong đó có chiều 
cao cây. 
- αNAA có ảnh hưởng khá rõ rệt đến sinh trưởng chiều cao của cây thuốc lá. 
Các nồng độ xử lý từ 20 đến 60 ppm đều kích thích sự tăng trưởng chiều cao cây 
thuốc lá ở tất cả các giai đoạn theo dõi. Sự sai khác giữa các công thức xử lý (trừ 
giai đọan 20 ngày sau trồng) so với đối chứng đều có ý nghĩa thống kê. Tuy nhiên, 
giữa các công thức nồng độ xử lý khác nhau (20 - 60 ppm) không có sự khác biệt. 
Mặc dù auxin không phải là chất kích thích đặc trưng về chiều cao cây, 
nhưng do hiệu quả kích thích mạnh mẽ của nó lên sự dãn của tế bào dẫn đến tăng 
chiều cao cây. 
 73
 Về sinh trưởng chiều cao cây thuốc lá thì αNAA đã có ảnh hưởng kích thích 
tăng trưởng rõ rệt, còn về sự sinh trưởng của lá (số lượng và kích thước) như thế 
nào? bảng 3.17 và 3.18 là kết quả ảnh hưởng của αNAA đến động thái tăng trưởng 
số lá và kích thước lá của giống thuốc lá K.326. 
Bảng 3.17. Ảnh hưởng của αNAA đến động thái tăng trưởng số lá 
của giống thuốc lá K.326 
Nồng độ NAA 
(ppm) 
Số lá (lá /cây) ở các giai đoạn  (ngày sau trồng) 
20 ngày 30 ngày 40 ngày 50 ngày 60 ngày 
0 (Đ/C) 7,6 12,4 20,1 25,7 25,7 
20 7,9 12,4 20,5 26,3 26,5 
40 7,7 12,6 20,6 26,7 26,9 
60 7,7 12,4 20,3 26,1 26,3 
CV (%) 3,8 2,8 2,0 1,8 1,7 
LSD(0,05) ns ns ns 0,7 0,7 
Bảng 3.18. Ảnh hưởng của của αNAA đến kích thước lá 
của giống thuốc lá K.326 (tại thời điểm 60 ngày sau trồng) 
 (ĐVT:cm) 
Nồng độ NAA 
(ppm) 
Kích thước lá số 5 Kích thước lá số 10 Kích thước lá số 15 
Dài Rộng Dài Rộng Dài Rộng 
0 (Đ/C) 63,0 23,5 69,1 23,5 59,6 18,6 
20 60,2 21,2 61,9 21,3 61,4 18,2 
40 58,9 21,7 64,2 20,2 65,6 20,4 
60 58,8 20,6 62,6 21,3 61,8 19,3 
CV (%) 2,7 4,2 2,9 5,6 3,9 4,9 
LSD(0,05) 2,6 1,5 3,0 2,0 4,1 1,5 
Tại thời điểm 60 ngày sau trồng, chúng tôi nhận thấy. Cũng giống như các 
thí nghiệm khác, số lá trên cây là chỉ tiêu khá ổn định mang đặc tính của giống nên 
 74
sự tác động của auxin ở các nồng độ thí nghiệm, nhìn chung không làm thay đổi 
đáng kể số lá trên cây ở các giai đoạn theo dõi. Tuy nhiên, ở giai đoạn 50 - 60 ngày 
thì chỉ ở nồng độ αNAA 40 ppm đã làm tăng số lá có ý nghĩa so với đối chứng. 
- Về kích thước lá: Với lá số 5 và 10 thì xử lý αNAA nồng độ 20 - 40 ppm đã 
làm giảm chiều dài và chiều rộng lá, sự sai khác đều có ý nghĩa thống kê, với lá 15 
thì không thấy có sự sai khác rõ rệt về kích thước lá giữa các công thức xử lý so với 
đối chứng. 
Bảng 3.19. Ảnh hưởng của của αNAA đến thời gian ra hoa 
của giống thuốc lá K.326 
Nồng độ NAA 
(ppm) 
Thời gian từ trồng đến ra hoa,.. (ngày) 
10% ra hoa 50% ra hoa 90% ra hoa 
0 (Đ/C) 58,3 61,3 64,3 
20 58,7 61,0 64,7 
40 58,3 61,7 64,7 
60 58,6 61,0 64,3 
CV (%) 0,6 1,3 1,0 
LSD(0,05) ns ns ns 
- Về thời gian ra hoa: Kết quả cho thấy rõ ràng là αNAA không có ảnh hưởng 
đến sự ra hoa của cây thuốc lá ở tất cả các nồng độ xử lý so với đối chứng. Số ngày 
đạt được tỷ lệ ra hoa 10, 50 và 90% là giống nhau ở tất cả các nồng độ xử lý. 
Kết quả thí nghiệm về ảnh hưởng của αNAA đến cây thuốc lá K.326 cho ta 
thấy một hình ảnh hưởng đặc trưng của auxin đến sinh trưởng, phát triển của thực 
vật nói chung và với cây thuốc lá nói riêng. Đó là auxin có khả năng điều chỉnh quá 
trình sinh trưởng, phát triển của cây kích thích sinh trưởng chiều cao (do sự dãn của 
các tế bào), nhưng ảnh hưởng không đáng kể đến số lá/cây. 
Về sự ra hoa thì auxin không có vai trò sinh lý trong sự ra hoa của thực vật. 
Điều này đã được nhiều nhà khoa học xác nhận (Lincohn et al., 1998; Hoàng Minh 
Tấn và Nguyễn Quang Thạch, 1993; Nguyễn Như Khanh, 2001). Trong thực tế, có 
trường hợp người ta sử dụng dạng ester methylic của αNAA để điều chỉnh dứa ra 
 75
hoa trái vụ (Lê Văn Tri, 1998). Trong trường hợp này thì auxin gây nên sự tổng 
hợp ethylen của mô và ethylen lại kích thích sự ra hoa của cây dứa (Hoàng Minh 
Tấn và Nguyễn Quang Thạch, 1993). 
3.3.1.2. Ảnh hưởng của GA3 đến sinh trưởng và ra hoa của giống thuốc lá K.326 
 GA3 là dạng có hoạt tính sinh lý mạnh nhất trong nhóm gibberellin. Đặc 
trưng của GA3 là kích thích tăng trưởng về chiều cao cây. Kết quả ảnh hưởng của 
GA3 đến chiều cao cây thuốc lá được ghi nhận trong bảng 3.20. 
Bảng 3.20. Ảnh hưởng của GA3 đến động thái tăng trưởng chiều cao cây 
của giống thuốc lá K.326 
Nồng độ GA3 
(ppm) 
Chiều cao cây (cm) ở các giai đoạn,.. (ngày sau trồng) 
20 ngày 30 ngày 40 ngày 50 ngày 60 ngày 
0 (Đ/C) 3,9 15,7 49,0 80,1 95,7 
10 5,4 27,8 60,8 92,3 98,7 
20 4,9 22,3 62,9 99,1 107,5 
40 4,9 27,5 67,0 98,2 104,1 
CV (%) 6,7 6,5 8,5 3,4 4,6 
LSD(0,05) 1,6 2,2 7,8 5,1 7,3 
GA3 đã có ảnh hưởng kích thích mạnh mẽ sự sinh trưởng chiều cao cây thuốc 
lá ở các nồng độ từ 10 đến 40 ppm ở tất cả các giai đoạn theo dõi (trừ giai đoạn 20 
ngày sau trồng). Sự khác biệt về chiều cao ở tất cả các công thức xử lý so với đối 
chứng không xử lý đều có ý nghĩa thống kê. Sau 30 ngày xử lý, chiều cao đã bắt đầu 
có sự khác biệt giữa các công thức xử lý và đối chứng. Từ 40 - 60 ngày, chiều cao 
của các công thức xử lý có sự khác biệt càng rõ rệt hơn so với đối chứng không xử lý. 
Ở giai đoạn 30 ngày, khi cây thuốc lá còn non, hàm lượng GA nội sinh trong 
cây còn cao thì nồng độ xử lý 10 ppm có ảnh hưởng kích thích mạnh sự tăng trưởng 
chiều cao hơn nồng độ 20 – 40 ppm. Nhưng ở giai đoạn từ 40 - 60 ngày trở đi, khi cây 
thuốc lá đã trưởng thành và hóa già thì hàm lượng GA trong cây thấp, nên việc xử lý 
GA3 ở nồng độ cao hơn (20 – 40 ppm) là có hiệu quả cao hơn so với nồng độ 10 ppm. 
 76
Vai trò sinh lý đặc trưng của gibberellin là kích thích sự dãn của tế bào theo 
hướng chiều dọc của tế bào mạnh hơn chiều ngang và kết quả làm tăng chiều cao cây. 
Bảng 3.21. Ảnh hưởng của GA3 đến động thái tăng trưởng số lá 
của giống thuốc lá K.326 
Nồng độ GA3 
(ppm) 
Số lá (lá /cây) ở các giai đoạn  (ngày sau trồng) 
20 ngày 30 ngày 40 ngày 50 ngày 60 ngày 
0 (Đ/C) 7,0 12,5 21,3 24,3 25,7 
10 7,1 13,4 22,6 25,5 26,5 
20 6,7 13,4 21,5 26,1 26,9 
40 7,3 13,6 22,6 26,0 26,3 
CV (%) 4,9 4,1 2,4 2,1 1,7 
LSD(0,05) ns 0,9 0,9 0,9 0,7 
Bảng 3.22. Ảnh hưởng của của GA3 đến kích thước lá thuốc lá 
của giống thuốc lá K.326 (tại thời điểm 60 ngày sau trồng) 
 (ĐVT:cm) 
Nồng độ GA3 
(ppm) 
Kích thước lá số 5 Kích thước lá số 10 Kích thước lá số 15 
Dài Rộng Dài Rộng Dài Rộng 
0 (Đ/C) 60,7 23,5 68,5 23,0 63,9 17,2 
10 58,8 19,5 65,0 19,8 64,8 19,3 
20 57,6 19,7 65,7 18,5 67,0 17,3 
40 58,6 18,0 62,8 15,7 69,4 18,2 
CV (%) 2,5 6,3 2,7 3,4 3,0 5,1 
LSD(0,05) 2,3 2,1 2,8 1,1 3,1 1,5 
- Về số lá (bảng 3.21) cho thấy: GA3 có xu hướng làm tăng số lá nhưng tác 
động không nhiều, tăng khoảng 1 - 2 lá so với đối chứng ở các giai đoạn theo dõi. Sự 
tăng này là do sự kéo dài chiều cao cây thuốc lá. Tuy nhiên tác động của GA3 lên số 
lá không rõ ràng như chiều cao cây. 
- Về kích thước lá: Việc xử lý GA3 có xu hướng làm giảm kích thước lá (chiều 
 77
dài và chiều rộng) của cây thuốc lá K.326 ở lá số 5 và số 10. Sự sai khác về chiều dài 
và chiều rộng lá so với đối chứng nhìn chung là có ý nghĩa thống kê, nhưng giữa các 
công thức nồng độ khác nhau không có sự khác biệt (công thức 40 ppm làm giảm rõ 
rệt chiều dài lá số 10 và chiều rộng lá số 5, 10). Riêng lá số 15 nồng độ GA3 20 ppm 
và 40 ppm làm tăng chiều dài lá có ý nghĩa thống kê so với đối chứng nhưng không 
ảnh hưởng đến chiều rộng lá (bảng 3.22). 
Bảng 3.23. Ảnh hưởng của của GA3 đến thời gian ra hoa 
của giống thuốc lá K.326 
Nồng độ GA3 
(ppm) 
Thời gian từ trồng đến ra hoa,.. (ngày) 
10% ra hoa 50% ra hoa 90% ra hoa 
0 (Đ/C) 53,3 61,3 64,7 
10 58,3 62,3 65,7 
20 58,0 63,3 67,0 
40 58,3 61,7 67,3 
CV (%) 1,1 1,2 1,6 
LSD(0,05) 1,0 ns 1,7 
Về sự ra hoa của giống thuốc lá K.326 thì GA3 có ảnh hưởng ức chế làm kìm 
hãm sự ra hoa của chúng. Thời gian bắt đầu ra hoa (10%) chậm hơn 5 ngày so với 
đối chứng và kết thúc ra hoa (90%) kéo dài thêm khoảng 3 ngày so với đối chứng 
(bảng 3.23). Như vậy trong 2 chất kích thích sinh trưởng tham gia thí nghiệm thì chỉ 
có gibberellin mới có khả năng ức chế ra hoa của giống thuốc lá K.326. 
Kết quả thí nghiệm về ảnh hưởng của GA3 lên sinh trưởng và ra hoa thuốc lá 
hoàn toàn phù hợp với vai trò sinh lý của gibberellin đối với thực vật tức là GA có 
ảnh hưởng kích thích lên sự sinh trưởng của thân và lá, đồng thời có ảnh hưởng điều 
chỉnh lên sự ra hoa của cây (Lincoln et al., 1998; Hoàng Minh Tấn và cs., 2006; 
Nguyễn Như Khanh và cs., 2011). Về khả năng kích thích sinh trưởng thân lá thì 
GA3 có ảnh hưởng mạnh mẽ lên sự sinh trưởng chiều cao của cây thuốc lá và có khả 
năng điều chỉnh kích thước lá. Có được hiệu quả này là do GA3 có khả năng kích 
thích sự sinh trưởng dãn của tế bào chủ yếu theo chiều dọc nên làm tăng chiều cao 
 78
cây. Vì GA3 kích thích sinh trưởng thân lá nên dẫn đến hiệu quả ức chế sự ra hoa 
của cây thuốc lá. Bùi Quang Đãng (2006) đã sử dụng GA3 để kìm hãm ra hoa của 
giống xoài GL6, làm ra hoa tập trung và tăng năng suất quả. 
Năm 1957, Trailakhyan đã đề xuất học thuyết hormon ra hoa (florigen). 
Hormon ra hoa gồm hai thành phần là gibberellin và antesin. Như vậy thì GA là một 
thành phần của hormon ra hoa có vai trò điều chỉnh sự phát triển của trụ dưới hoa. 
Lang và Trailakhyan (1977) đã chứng minh vai trò của gibberellin trong việc điều 
chỉnh sự ra hoa của nhiều thực vật. Việc kìm hãm sự ra hoa của cây thuốc lá bởi 
GA3 là một minh chứng cho vai trò của GA trong điều chỉnh ra hoa của thực vật. 
3.3.2. Ảnh hưởng của các chất ức chế sinh trưởng lên sự sinh trưởng và ra hoa 
của giống thuốc lá K.326 
Chất ức chế sinh trưởng trong cây chủ yếu là acid absisic và ethylen. Các 
chất ức chế sinh trưởng tổng hợp được sử dụng khá rộng rãi trong sản xuất. Trong 
thí nghiệm này chúng tôi sử dụng các chất ức chế sinh trưởng đã và đang được sử 
dụng trong sản xuất để điều chỉnh sinh trưởng cây trồng đó là ethrel, merpiquat 
chlorid (PIX) và Alar (SADH: Succinic acid dimetyl hidrazid). 
3.3.2.1. Ảnh hưởng của ethrel đến sinh trưởng và ra hoa của giống thuốc lá K.326 
Ethrel là sản phẩm của hợp chất chlor ethylen phosphotic acid (CEPA). Đây 
là một chất lỏng có chứa ethylen khi xâm nhập vào cây thì giải phóng ethylen gây 
hiệu quả sinh lý. Kết quả nghiên cứu về ảnh hưởng của ethylen đến sinh trưởng và 
ra hoa của thuốc lá được ghi nhận trong bảng 3.24; 3.25; 3.26; 3.27 và 3.28. 
- Về chiều cao cây: Ethrel nồng độ 400, 600 và 800 ppm đã ảnh hưởng ức chế 
rất mạnh đến sinh trưởng chiều cao cây thuốc lá. Tại thời điểm 20 ngày sau trồng, 
hiệu quả ức chế của ethrel lên chiều cao cây chưa rõ ràng, vì ở giai đoạn này ethrel 
mới bắt đầu được xử lý nên chưa phát huy tác dụng. Từ 30 ngày đến 60 ngày, ethrel 
có ảnh hưởng ức chế rất mạnh lên sinh trưởng chiều cao cây ở tất cả các nồng độ xử 
lý và ở các thời điểm theo dõi, từ 30 ngày sau trồng trở đi sự khác biệt so với đối 
chứng là rất rõ rệt và có ý nghĩa thống kê (bảng 3.24), vì ở các giai đoạn cuối của quá 
trình sinh trưởng, ethrel được xử lý nhiều lần hơn nên đã phát huy tác dụng ức chế 
sinh trưởng chiều cao cây. 
 79
Bảng 3.24. Ảnh hưởng của Ethrel đến động thái tăng trưởng chiều cao cây 
của giống thuốc lá K.326 
Nồng độ Ethrel 
(ppm) 
Chiều cao cây (cm) ở các giai đoạn,.. (ngày sau trồng) 
20 ngày 30 ngày 40 ngày 50 ngày 60 ngày 
0 (Đ/C) 3,2 13,4 41,4 96,8 99,8 
400 3,2 10,6 32,6 72,1 80,1 
600 3,2 10,4 32,8 58,0 67,5 
800 3,3 9,6 32,2 61,0 62,5 
CV (%) 4,8 6,8 4,6 5,5 4,1 
LSD(0,05) ns 1,5 2,7 7,0 5,6 
Nồng độ xử lý khác nhau có ảnh hưởng đến chiều cao cây, giai đoạn sau 
trồng 30 - 40 ngày nồng độ 400 - 800 ppm khác biệt với Đ/C rõ rệt nhưng không 
có sự khác biệt giữa các nồng độ xử lý. Tuy nhiên, từ 50 ngày trở đi, nồng độ 
càng cao thì sự ức chế sinh trưởng càng mạnh. Chẳng hạn: nồng độ 800 ppm có ảnh 
hưởng ức chế sinh trưởng chiều cao mạnh nhất. Ví dụ, ở thời điểm 60 ngày sau 
trồng chiều cao cây thấp hơn đối chứng 37,3 cm. 
Ethrel ức chế sinh trưởng rất mạnh chiều cao cây, còn các chỉ tiêu về sinh 
trưởng của lá như: số lá, kích thước và khối lượng lá có bị ức chế không ? số liệu 
ghi nhận ở bảng 3.25, 3.26 và 3.27 sẽ chứng minh điều đó. 
Bảng 3.25. Ảnh hưởng của Ethrel đến động thái tăng trưởng số lá 
của giống thuốc lá K.326 
Nồng độ Ethrel 
(ppm) 
Số lá (lá /cây) ở các giai đoạn  (ngày sau trồng) 
20 ngày 30 ngày 40 ngày 50 ngày 60 ngày 
0 (Đ/C) 7,7 12,7 20,2 25,6 26,7 
400 7,8 12,3 20,4 25,7 28,6 
600 7,9 12,9 20,7 26,1 30,4 
800 7,6 12,5 20,5 26,2 33,7 
CV (%) 4,4 3,6 2,2 1,8 3,3 
LSD(0,05) ns ns ns ns 1,5 
 80
Bảng 3.26. Ảnh hưởng của Ethrel đến kích thước lá của giống thuốc lá K.326 
(tại thời điểm 60 ngày sau trồng) 
 (ĐVT:cm) 
Nồng độ 
Ethrel (ppm) 
Kích thước lá số 5 Kích thước lá số 10 Kích thước lá số 15 
Dài Rộng Dài Rộng Dài Rộng 
0 (Đ/C) 62,0 24,8 70,5 23,5 62,8 20,4 
400 61,2 21,2 58,3 19,8 53,9 17,9 
600 60,2 21,4 56,8 19,3 52,9 17,0 
800 61,1 22,7 56,4 19,9 55,4 18,2 
CV (%) 2,7 7,3 3,7 4,1 3,4 3,4 
LSD(0,05) ns ns 3,7 1,5 3,3 1,0 
Bảng 3.27. Ảnh hưởng của Ethrel đến khối lượng lá và đường kính thân 
cây của giống thuốc lá K.326 (tại thời điểm 60 ngày sau trồng) 
Nồng độ Ethrel 
(ppm) 
Khối lượng lá tươi (g/lá) Đường kính thân 
(mm) lá 5 lá 10 lá 15 
0 (Đ/C) 37,0 51,0 37,7 23,4 
400 28,0 41,7 36,0 23,8 
600 25,7 36,0 28,3 25,5 
800 33,7 37,0 29,3 25,2 
CV (%) 5,1 4,7 5,1 5,0 
LSD(0,05) 2,8 3,4 3,0 1,9 
 - Về tăng trưởng số lá: Nhìn chung thì các công thức xử lý ethrel không 
ảnh hưởng nhiều đến số lá/cây ở các giai đoạn từ 20 - 50 ngày sau trồng. Riêng giai 
đoạn 60 ngày sau trồng, các công thức xử lý ethrel có làm tăng số lá so với đối 
chứng và sự sai khác này có ý nghĩa thống kê. Nồng độ xử lý càng tăng (400 - 800 
ppm) thì số lá/cây cũng tăng theo (bảng 3.25). 
 81
- Kích thước lá: Xử lý ethrel có ảnh hưởng ức chế sự sinh trưởng của lá làm cho 
chiều dài và chiều rộng lá bị giảm đi so với đối chứng, sự sai khác ở kích thước lá số 5 
không có ý nghĩa. Nồng độ xử lý càng tăng thì ảnh hưởng ức chế càng mạnh, kích 
thước lá càng giảm. Ảnh hưởng ức chế này xảy ra ở lá số 10 và 15 lớn hơn nhiều so với 
đối chứng và lá số 5. Sự ức chế tăng trưởng chiều dài lá luôn mạnh hơn chiều rộng 
(bảng 3.26). 
- Khối lượng lá: Sự tăng trưởng khối lượng lá cũng tuân theo quy luật như 
kích thước lá (bảng 3.27), tức là ethrel làm giảm rõ rệt khối lượng lá ở tất cả nồng độ 
và ở cả 3 vị trí lá theo dõi (lá số 5,10 và 15). Khối lượng lá số 10 và 15 ở nồng độ xử 
lý 600 ppm không có sự khác biệt so với nồng độ 800 ppm cho thấy việc xử lý ở 
nồng độ cao hơn 600 ppm không có ý nghĩa trong việc làm thay đổi khối lượng lá. 
- Đường kính thân: ethrel không làm giảm đường kính thân mà có xu hướng 
tăng nhưng chỉ có ở nồng độ 600 ppm thì sự tăng đường kính thân mới có ý nghĩa 
thống kê so với đối chứng không xử lý. 
Ethrel sau khi thấm vào cây được thủy phân giải phóng ra etylen và etylen tác 
động ức chế lên sinh trưởng của tế bào của cây, chủ yếu làm tăng nhanh sự già hóa của 
tế bào, của cơ quan và toàn cây qua đó đã có tác dụng ức chế sinh trưởng thân lá. 
Như vậy có thể thấy: ethrel có ảnh hưởng ức chế mạnh lên sự sinh trưởng của 
thân và lá và do đó chắc chắn ảnh hưởng đến sự hình thành hoa của cây thuốc lá K.326 
(bảng 3.28). 
Bảng 3.28. Ảnh hưởng của Ethrel đến thời gian hình thành hoa 
của giống thuốc lá K.326 
Nồng độ 
Ethrel (ppm) 
Thời gian từ trồng đến ra hoa,.. (ngày) 
10% ra hoa 50% ra hoa 90% ra hoa 
0 (Đ/C) 60,3 63,3 67,7 
400 57,7 61,3 63,3 
600 58,3 61,7 63,3 
800 57,7 60,3 60,7 
CV (%) 1,0 1,6 1,3 
LSD(0,05) 1,0 1,6 1,3 
 82
Như vậy, xử lý ethrel đã có tác dụng kích thích sự ra hoa sớm hơn so với đối 
chứng. Thời gian rút ngắn ra hoa ở các nồng độ xử lý (400 - 800 ppm) đều sai khác 
có ý nghĩa so với đối chứng. Ở nồng độ ethrel 800 ppm, thời gian bắt đầu ra hoa 
(10%) sớm hơn 2,6 ngày; ra hoa rộ (50%) sớm hơn 3 ngày và kết thúc ra hoa (90%) 
sớm hơn 7 ngày. Nếu tăng nồng độ trên 800 ppm thì chắc chắn cây thuốc lá ra hoa 
sớm hơn nhưng kèm theo là ức chế sinh trưởng mạnh sẽ làm giảm năng suất. 
Ethrel khi thấm vào tế bào thì lập tức thủy phân giải phóng ethylen và lập tức 
gây hiệu quả sinh lý. 
 O 
 Cl-CH2-CH2-P-OH + H2O HCl + H3PO4 + CH2 = CH2 
 OH 
 CEPA Etylen 
Hiệu quả đặc trưng của ethylen là kích thích sự chín của quả hoặc lá thuốc lá. 
Tuy nhiên, ức chế sinh trưởng thân lá cũng là vai trò của ethylen. Với cây thuốc lá K.326 
thì ethrel (ethylen) có vai trò ức chế sinh trưởng là khá mạnh. Điều đó đã tạo thuận lợi 
cho sự ra hoa vì khi cơ quan sinh dưỡng bị ức chế sinh trưởng thì kích thích sự hình 
thành hoa. Đây là mối tương quan ức chế lẫn nhau (Hoàng Minh Tấn và cs., 2006). 
Một vai trò sinh lý khá nổi bật của ethylen là kích thích ra hoa ở thực vật, 
nhất là ra hoa trái vụ. Việc sử dụng ethrel để kích thích ra hoa đã được ứng dụng 
khá rộng rãi trong sản xuất cây ăn quả, như với dứa trái vụ (Hoàng Minh Tấn và cs., 
1993; Lê Văn Tri, 1998; Nguyễn Như Khanh, 2011), hoặc điều chỉnh ra hoa của vải 
(Nguyễn Văn Dũng, 2005; Đào Quang Nghị, 2012a). 
3.3.2.2. Ảnh hưởng của merpiquat chlorid (PIX) đến sinh trưởng và ra hoa của 
giống thuốc lá K.326 
PIX là một retardant có khả năng ức chế sinh trưởng khá mạnh được sử dụng 
để hạn chế sinh trưởng chiều cao, tăng khả năng chống chịu của cây. Đây là sản phẩm 
được sử dụng nhiều trong thâm canh cây bông nhưng chưa được ng