Luận án Nghiên cứu nâng cao chất lượng đào tạo nghề cho lao động nông thôn tỉnh Nam Định

ằm đạt đƣợc mục tiêu đề ra. 
4.2.4.4. Nguồn kinh phí 
Tổng kinh phí thực hiện hỗ trợ ĐTN cho LĐNT từ năm 2010 - 2014 là: 
146,977 tỷ đồng. Nguồn kinh phí này đƣợc phân bổ theo hai nhóm, là đầu tƣ 
CSVC và hỗ trợ kinh phí ĐTN cho LĐNT. Sau 5 năm (2010-2014), tổng kinh 
phí để tăng cƣờng hỗ trợ đầu tƣ CSVC, trang thiết bị dạy nghề cho các CSDN 
công lập cấp huyện nhằm đảm bảo điều kiện cần thiết phục vụ ĐTN cho LĐNT 
là 77 tỷ đồng. Phần kinh phí còn lại là 69,997 tỷ đồng đƣợc chi cho công tác tổ 
chức và hỗ trợ cho LĐNT học nghề. Nguồn tài chính đƣợc huy động từ nguồn 
TW và nguồn của địa phƣơng; tuy nhiên, nguồn tài chính chủ yếu là từ TW cấp 
chiếm 98,3%, nguồn từ địa phƣơng chỉ chiếm 1,7%. Trong 3 năm đầu (2010-
2012), nguồn kinh phí chủ yếu đầu tƣ hỗ trợ cho các CSDN tăng cƣờng CSVC, 
máy móc, trang thiết bị. Các năm tiếp theo (từ 2013-2014) nguồn kinh phí ít hơn 
do chủ yếu tập trung vào hỗ trợ kinh phí cho tổ chức quá trình ĐTN trên những 
CSVC đã đƣợc đầu tƣ 3 năm trƣớc. Tổng hợp từ Sở LĐ-TB&XH (2015b), chúng 
tôi xây dựng thành bảng 4.12. 
Bảng 4.12. Nguồn tài chính đầu tƣ vào đào tạo nghề cho lao động nông thôn 
 tỉnh Nam Định 
 Đơn vị: Triệu đồng 
TT Nguồn 
Năm 
2010 2011 2012 2013 2014 
1 Ngân sách Trung ƣơng 41.000 48.030 27.400 12.000 16.047 
2 Ngân sách địa phƣơng 2.500 0 0 0 0 
Tổng 43.500 48.030 27.400 12.000 16.047 
Mặc dù tổng đầu tƣ lớn, nhƣng do phải phân bổ tƣơng đối đều cho các địa 
phƣơng nên việc đầu tƣ trở nên dàn trải, không trọng điểm; nguồn đầu tƣ quá phụ 
 87 
thuộc vào ngân sách Nhà nƣớc mà chƣa có biện pháp huy động từ nguồn xã hội 
hóa nên tiến trình đầu tƣ chậm và chƣa đầy đủ. 
4.3. KẾT QUẢ ĐÀO TẠO NGHỀ CHO LAO ĐỘNG NÔNG THÔN TỈNH 
NAM ĐỊNH 
4.3.1. Số lƣợng lao động nông thôn qua đào tạo nghề 
Mặc dù nhu cầu ĐTN của LĐNT tỉnh Nam Định đối với các nghề nông 
nghiệp và phi nông nghiệp là rất lớn, trung bình khoảng gần 14.000 ngƣời/năm 
(số liệu mới điều tra từ năm 2012 khoảng gần 19.000 ngƣời/năm). Tuy nhiên, do 
hạn chế về nguồn lực để áp dụng thống nhất các chính sách hỗ trợ trong ĐTN 
cho LĐNT nên số lƣợng thực tế LĐNT đƣợc ĐTN còn rất hạn chế. Sau 5 năm 
thực hiện, tổng số học viên theo học là 28.889 ngƣời, chiếm 41,9% số ngƣời có 
nhu cầu học; số ngƣời đã học xong là 28.244 ngƣời với 2 nhóm nghề thuộc 2 lĩnh 
vực chủ yếu là nông nghiệp và phi nông nghiệp. Trong 34 nghề đã mở lớp ĐTN 
ngắn hạn cho LĐNT thời gian qua, có 9 nghề thuộc nhóm nông nghiệp (chiếm 
26,47%) và 25 nghề thuộc nhóm phi nông nghiệp (chiếm 73,53%); số lƣợng 
LĐNT học các nghề nông nghiệp chiếm 22,03% tổng số LĐNT đƣợc học, còn lại 
77,97% đƣợc học các nghề phi nông nghiệp. Tổng hợp từ UBND tỉnh NĐ (2013) 
và Sở LĐ-TB&XH tỉnh Nam Định (2015b), chúng tôi tổng hợp thành bảng 4.13. 
Bảng 4.13. Kết quả hỗ trợ dạy nghề cho lao động nông thôn 
trong 5 năm (2010 - 2014) 
Đơn vị: Ngƣời 
 TT Lĩnh vực 
Tổng 
ngƣời có 
nhu cầu 
học nghề 
Tổng 
số 
ngƣời 
đƣợc 
học 
Số lƣợng ngƣời học nghề 
theo từng đối tƣợng 
Tổng 
số 
ngƣời 
đã học 
xong 
Đối 
tượng 
1 
Đối 
tượng 
2 
Đối 
tượng 
3 
1 
Nông nghiệp 
(9 nghề) 
25.016 6.365 1.574 0 4.791 5.805 
2 
Phi nông nghiệp 
(25 nghề) 
43.911 22.524 3.650 0 18.874 22.439 
Tổng 68.927 28.889 5.224 0 23.665 28.244 
4.3.2. Tác động của hoạt động đào tạo nghề cho lao động nông thôn 
4.3.2.1. Vấn đề nâng cao tỷ lệ lao động nông thôn qua đào tạo 
Theo Cục thống kê tỉnh Nam Định (2015), tỷ lệ thất nghiệp tại khu vực 
nông thôn của tỉnh Nam Định trong 3 năm 2012-2013-2014 lần lƣợt là 1,76% - 
 88 
1,78% - 1,81%. Số LĐNT đã qua đào tạo đang làm việc trong các ngành kinh tế 
của tỉnh chiếm tỷ lệ rất thấp. Trong giai đoạn 2012-2014, tỷ lệ LĐNT qua đào tạo 
đang làm việc trong các ngành kinh tế chỉ chiếm từ 10,48% đến 11,05%; so với 
năm 2012, năm 2013 đã có thêm 4.594 LĐNT đang làm việc đã qua đào tạo; 
nhƣng so giữa năm 2014 và 2013, số lƣợng này chỉ tăng thêm 1.010 ngƣời. Tổng 
hợp từ Cục Thống kê tỉnh Nam Định (2015), chúng tôi xây dựng bảng 4.14. 
Bảng 4.14. Số lƣợng lao động nông thôn từ 15 tuổi trở lên đang làm việc 
trong các ngành kinh tế 
Năm 
Tổng số 
LĐNT 
(LĐ) 
Số LĐNT 
đang làm việc 
(LĐ) 
Số LĐNT qua đào 
tạo đang làm việc 
(LĐ) 
Tỷ lệ LĐNT qua đào 
tạo đang làm việc 
(%) 
2012 886.794 870.746 91.254 10,48 
2013 893.015 874.530 95.848 10,96 
2014 897.490 876.540 96.858 11,05 
Tuy nhiên, những số liệu trên chƣa phản ánh đúng thực trạng tình hình 
LĐNT qua đào tạo đang làm việc trong các ngành kinh tế nói chung và ĐTN cho 
LĐNT nói riêng. Bởi các số liệu thống kê chƣa bao gồm cả những người học 
dưới 3 tháng và không có văn bằng chứng chỉ. 
Tình hình ĐTN nói chung và ĐTN cho LĐNT nói riêng đã đạt đƣợc những 
kết quả khả thi hơn. Năm 2010, tỷ lệ LĐ qua ĐTN đạt 35,8%, trong đó LĐNT 
qua ĐTN đạt 29,7%. Tổng hợp từ UBND tỉnh Nam Định (2011) và Sở LĐ-
TB&XH (2015b), chúng tôi xây dựng thành bảng 4.15. 
Bảng 4.15. Tỷ lệ lao động nông thôn qua đào tạo nghề 
TT Lực lƣợng lao động Đơn vị 
Năm 
2010 2014 
1 LĐ qua đào tạo nghề % 35,8 42,0 
2 LĐNT qua đào tạo nghề % 29,7 34,8 
Với sự đầu tƣ tích cực của tỉnh Nam Định nhằm phát triển mạng lƣới ĐTN, 
đặc biệt là triển khai mạnh mẽ “Đề án 1956” vào thực tế; đến năm 2014 tỷ lệ LĐ 
qua ĐTN của toàn tỉnh đã đạt 42%, tăng 6,2% so với năm 2010; riêng tỷ lệ 
LĐNT qua ĐTN đạt 34,8%, tăng 5,1% so với năm 2010. 
 89 
Tuy nhiên, ngay cả khi tính thêm số lƣợng LĐNT qua đào tạo thuộc đối 
tƣợng học nghề dƣới 3 tháng và không có văn bằng, chứng chỉ thì tỷ lệ LĐNT 
qua ĐTN còn rất hạn chế. Chính vì vậy, thời gian tới cần tiếp tục quan tâm nhiều 
hơn nữa đến hoạt động ĐTN cho LĐNT để không chỉ tăng về số lƣợng mà cần 
nâng cao CLĐTN để LĐNT sau khi học nghề có thể đáp ứng đƣợc yêu cầu của 
TTLĐ, thực sự đƣa LLLĐ tỉnh Nam Định trở thành một lợi thế so sánh quan 
trọng trong phát triển kinh tế - xã hội. 
4.3.2.2. Vấn đề hỗ trợ cho nhóm đối tượng chính sách khu vực nông thôn 
Sau 5 năm thực hiện (2010-2014), trong tổng số LĐNT thuộc đối tƣợng 
“Ngƣời có công với cách mạng” đƣợc hỗ trợ kinh phí học nghề và đã hoàn thành 
chƣơng trình ĐTN chiếm 11,8%; “Ngƣời thuộc hộ nghèo” chiếm 68,4%; “Ngƣời 
khuyết tật” chiếm 3,2%; do là tỉnh đồng bằng nên đối tƣợng là “Ngƣời dân tộc 
thiểu số” không có. Việc hỗ trợ kinh phí cho LĐNT học nghề đã giúp cho đối 
tƣợng thuộc nhóm đối tƣợng chính sách và cƣ dân yếu thế khu vực nông thôn có 
cơ hội bình đẳng hơn trong tiếp cận với việc trang bị kiến thức, kỹ năng nghề 
nghiệp nói chung, góp phần thúc đẩy công cuộc xoá đói giảm nghèo khu vực nông 
thôn tỉnh Nam Định nói riêng. Tổng hợp từ Sở LĐ-TB&XH tỉnh Nam Định 
(2015b), chúng tôi xây dựng bảng 4.16. 
Bảng 4.16. Số lƣợng lao động nông thôn thuộc nhóm đối tƣợng 1 đã qua 
đào tạo nghề giai đoạn 2010 - 2014 
Đơn vị: Ngƣời 
TT Nhóm nghề 
Ngƣời 
có công 
với cách 
mạng 
Ngƣời 
dân tộc 
thiểu 
số 
Ngƣời 
thuộc 
hộ 
nghèo 
Ngƣời 
thuộc hộ 
bị thu 
hồi đất 
Ngƣời 
khuyết 
tật 
Tổng 
số 
1 Nông nghiệp 353 0 884 337 0 1.574 
2 Phi nông nghiệp 266 0 2689 528 167 3650 
Tổng số (1+2) 619 0 3.573 865 167 5.224 
4.3.2.3. Vấn đề tạo việc làm và cải thiện thu nhập cho lao động nông thôn 
Theo số liệu thống kê cho thấy, LĐNT qua ĐTN các nghề nông nghiệp chủ 
yếu tìm đầu ra theo hƣớng tự tạo việc làm; trong khi đó, LĐNT học các nghề phi 
nông nghiệp có nhiều hình thức hành nghề nhƣ: đƣợc tuyển dụng vào làm việc 
tại các doanh nghiệp, tự tạo việc làm và tự tổ chức sản SXKD có sự bao tiêu sản 
 90 
phẩm của DN. Tỷ lệ LĐNT qua ĐTN có việc làm khá cao, trung bình khoảng 
80,96%; trong đó, nhóm nghề nông nghiệp có việc làm chiếm 91,59%, nhóm 
nghề phi nông nghiệp có việc làm chiếm 78,21%. Tuy nhiên, chất lƣợng việc làm 
sau tốt nghiệp cũng còn nhiều bất cập, đặc biệt là với những nghề thuộc nhóm 
nông nghiệp; rất khó để đánh giá chính xác tác động từ học nghề đến việc tạo 
việc làm cho LĐNT; khi nghề đƣợc đào tạo cũng là nghề mà LĐNT làm trƣớc 
khi đƣợc ĐTN và tiếp tục duy trì sau khi đƣợc ĐTN. Riêng với những nghề phi 
nông nghiệp thì việc tác động đến tạo việc làm cho LĐNT rõ ràng hơn bởi phần 
lớn những nghề đƣợc đào tạo là những nghề mới so với lĩnh vực LĐ sản xuất 
trƣớc khi LĐNT đƣợc ĐTN. 
Theo số liệu điều tra của tỉnh, tính đến hết năm 2014 đã có 1.413 LĐNT 
thuộc diện hộ nghèo sau khi học nghề thoát nghèo, chiếm gần 39,55% tổng số. 
Trong đó, LĐNT thuộc hộ nghèo học các nghề nông nghiệp thoát nghèo chiếm 
hơn 32,01%; học các nghề phi nông nghiệp thoát nghèo chiếm hơn 42,02%. Từ 
số liệu của Sở LĐ-TB&XH tỉnh Nam Định (2015b), chúng tôi tổng hợp thành 
bảng 4.17. 
Bảng 4.17. Số lao động nông thôn có việc làm sau đào tạo nghề 
trong 5 năm (2010 - 2014) 
Đơn vị: Ngƣời 
Nhóm nghề 
Tổng 
số 
ngƣời 
đã học 
xong 
Số ngƣời có việc làm 
Tổng 
số 
ngƣời 
có 
việc 
làm 
Phương thức làm việc 
Tác động tha đổi cuộc 
sống người học nghề 
Đƣợc 
DN/ 
Đơn vị 
tuyển 
dụng 
Đƣợc 
DN/ 
Đơn vị 
bao 
tiêu 
sản 
phẩm 
Tự 
tạo 
việc 
làm 
Thành 
lập tổ 
hợp tác, 
HTX, 
doanh 
nghiệp 
Thuộc 
hộ 
thoát 
nghèo 
Số 
ngƣời 
có 
thu 
nhập 
khá 
Nông nghiệp 5.805 5.317 0 0 5.317 0 283 246 
Phi nông nghiệp 22.439 17.549 12.770 3.624 1.155 0 1.130 2.505 
Tổng 28.244 22.866 12.770 3.624 6.472 0 1.413 2.751 
Một số LĐNT sau khi học nghề đã sử dụng nghề đã học vào việc cải thiện 
thu nhập. Tính đến hết năm 2014, trong tổng số 28.244 LĐNT đã học xong 
chƣơng trình các lớp ĐTN cho LĐNT đã có 2.751 ngƣời có mức thu nhập khá 
(thu nhập > GRDP/dân số, tính theo giá hiện hành năm 2014 là 29,99 triệu 
 91 
đồng/năm), chiếm 9,74% tổng số; trong đó LĐNT học các nghề nông nghiệp có 
thu nhập khá chiếm gần 4,24%, học nghề phi nông nghiệp có thu nhập khá chiếm 
hơn 11,16%. Tuy nhiên, tính đến hết năm 2014 chƣa có trƣờng hợp nào thuộc 
diện nghèo sau khi học nghề và hành nghề vƣơn lên mức thu nhập khá. 
Nhƣ vậy có thể thấy, khi triển khai ĐTN cho LĐNT tỉnh Nam Định thời 
gian qua đã phần nào tác động tích cực đến việc làm và thu nhập của LĐNT sau 
khi học nghề. Tuy nhiên, vai trò của ĐTN trong việc giúp LĐNT cải thiện thu 
nhập còn rất khiêm tốn; tỷ lệ LĐNT sau học nghề đạt mức thu nhập khá còn rất 
hạn chế, đặc biệt là rất thấp đối với những LĐNT học những nghề nông nghiệp 
mặc dù ngƣỡng để đánh giá là thu nhập khá không hề cao (khoảng gần 2,5 triệu 
đồng/tháng); đối với những nghề thuộc lĩnh vực phi nông nghiệp có tỷ lệ đạt mức 
thu nhập khá cao hơn so với các nghề thuộc lĩnh vực nông nghiệp, nhƣng với tỷ 
lệ đạt đƣợc hiện tại chƣa phản ánh đƣợc vai trò tích cực của việc trang bị kiến 
thức, kỹ năng nghề nghiệp giúp LĐNT cải thiện cuộc sống. 
4.4. ĐÁNH GIÁ CHẤT LƢỢNG ĐÀO TẠO NGHỀ CHO LAO ĐỘNG 
NÔNG THÔN TỈNH NAM ĐỊNH 
4.4.1. Chất lƣợng đào tạo nghề cho lao động nông thôn tỉnh Nam Định từ 
đánh giá của đội ngũ cán bộ quản lý đào tạo của các cơ sở dạy nghề 
Thông qua việc sử dụng bộ tiêu chí của ILO về đánh giá chất lƣợng đối với 
21 CSDN đã đăng ký tham gia hoạt động ĐTN cho LĐNT, gồm 9 nhóm tiêu chí 
đánh giá đƣợc chia thành 100 tiêu chí cụ thể, tổng hợp kết quả khảo sát theo 5 
mức điểm và phân nhóm. 
Kết quả cho thấy: 5 CSDN tự đánh giá mức cao nhất tƣơng đƣơng mức chất 
lƣợng đào tạo đạt “Rất tốt” chiếm 23,8%; đây cũng chính là nhóm các CSDN đã 
đƣợc công nhận đạt kiểm định chất lƣợng dạy nghề, gồm: 2 trƣờng CĐN, 1 
trƣờng TCN và 2 TTDN. Trong số 16 CSDN còn lại chƣa đánh giá đạt kiểm định 
chất lƣợng dạy nghề thì có 4 CSDN tự đánh giá mức “Tốt” chiếm 19,1% là 1 
trƣờng CĐN mới đƣợc nâng cấp từ trƣờng TCN và trong giai đoạn là trƣờng 
TCN đã đạt kiểm định chất lƣợng dạy nghề, 2 trƣờng TCN và 1 TTDN đều là 
những CSDN đã đƣợc đầu tƣ rất lớn về CSVC thiết bị thời gian qua; 7 CSDN tự 
đánh giá đạt mức “Khá” chiếm 33,3% gồm 3 trƣờng TCN và 4 TTDN cũng trong 
danh sách các TTDN đã đƣợc hỗ trợ đầu tƣ CSVC thiết bị; 3 TTDN có mức điểm 
sau đánh giá trong khoảng từ 300 đến 350 điểm, tƣơng ứng với mức “Đạt”, 
 92 
chiếm 14,3%; còn lại 2 CSDN có mức điểm đánh giá dƣới 300 điểm, tƣơng ứng 
mức đánh giá “Chƣa đạt” chiếm 9,5%, đây cũng là 2 TTDN chƣa đƣợc nhận các 
khoản hỗ trợ đầu tƣ CSVC, trang thiết bị thời gian qua. Tổng hợp kết quả đánh 
giá CLĐTN của các CSDN theo bộ tiêu chuẩn ILO 500 đƣợc chúng tôi tổng hợp 
theo bảng 4.18. 
Bảng 4.18. Đánh giá các cơ sở dạy nghề theo hệ thống tiêu chí ILO 500 
Mức điểm 
đƣợc đánh giá 
Mức chất lƣợng 
đạt đƣợc của cơ sở 
đào tạo 
Kết quả đánh giá 
Số lượng Cơ cấu 
(Cơ sở) (%) 
450 - 500 Rất tốt 5 23,8 
400 - dƣới 450 Tốt 4 19,1 
350 - dƣới 400 Khá 7 33,3 
300 - dƣới 350 Đạt 3 14,3 
dƣới 300 Chƣa đạt 2 9,5 
 Tổng 21 100,0 
Tuy nhiên, khát sát thực tế tại cơ sở thì không chỉ 2 CSDN đƣợc đánh giá 
chất lƣợng mức “Chƣa đạt” mà ngay cả 3 CSDN đƣợc đánh giá chất lƣợng mức 
“Đạt” đều trong tình trạng còn rất thiếu thốn về CSVC, trang thiết bị để đảm bảo 
yêu cầu cần thiết trong hoạt động ĐTN cho LĐNT. Do đó, đối với cả 5 CSDN 
này cần tiếp tục quan tâm đầu tƣ CSVC, trang thiết bị, vật tƣ máy móc và các 
điều kiện khác để có thể đảm bảo CLĐNT tốt hơn trong thời gian tới. 
4.4.2. Chất lƣợng đào tạo nghề cho lao động nông thôn tỉnh Nam Định từ 
đánh giá của đội ngũ giáo viên dạy nghề 
Kết quả khảo sát thực tế với 12 lớp ĐTN cho LĐNT của 6 nghề (3 nghề 
nông nghiệp và 3 nghề phi nông nghiệp), trung bình 25 ngƣời/lớp; các giáo viên 
trực tiếp dạy nghề cho LĐNT đã đánh giá về học viên với 3 tiêu chí về kiến thức, 
kỹ năng, thái độ theo từng mức khác nhau, kết quả đánh giá cụ thể nhƣ sau: 
- Với 6 cấp độ về kiến thức, các giáo viên cho rằng đa số LĐNT học nghề 
đạt đƣợc cấp độ 1 “Biết” - dao động 94% đến 100%. Đối với nhóm nghề nông 
nghiệp: 2 nghề nông nghiệp truyền thống là “Chăn nuôi lợn nái, lợn thịt” và 
“trồng cây lƣơng thực, thực phẩm” có tỷ lệ 100% học viên đều đạt cấp độ 1; điều 
này dễ hiểu khi đây là 2 nghề quen thuộc đối với lĩnh vực sản xuất chính tại khu 
vực nông thôn; trong khi đó nghề “Trồng nấm” còn mới với đa số bà con nông 
 93 
dân nên số học viên đạt cấp độ 1 chỉ chiếm 96% - điều này đồng nghĩa với việc 
có tới 4% sau khi học xong vẫn chƣa nắm đƣợc những kiến thức cơ bản nhất về 
kỹ thuật sản xuất nghề “Trồng nấm”. Đối với nhóm nghề phi nông nghiệp, chỉ có 
nghề “May công nghiệp” có số học viên đạt mức độ kiến thức cấp độ 1, hai nghề 
còn lại có hiện tƣợng tƣơng tự nghề “Trồng nấm” thuộc nhóm nghề nông nghiệp; 
nghĩa là còn có một bộ phận học viên sau khi học xong chƣa nắm đƣợc những 
kiến thức cơ bản nhất về kỹ thuật nghề nghiệp và theo nguyên tắc đánh giá Hệ 
thống phân loại mục tiêu của Bloom thì những trƣờng hợp này đƣợc đánh giá là 
chƣa đạt về tiêu chí kiến thức nghề nghiệp. Đối với các cấp độ cao hơn đánh giá 
về kiến thức của ngƣời học, 2 nghề phi nông nghiệp truyền thống (nghề 1 & 2) 
cũng luôn là những nghề có tỷ lệ học viên đạt đƣợc tại từng cấp độ kiến thức cao 
nhất: nghề “Chăn nuôi lợn nái, lợn thịt” đạt cấp độ 2 có tỷ lệ 48% và số đạt tới 
cấp độ 3 là 10%; trong khi nghề “Trồng cây lƣơng thực, thực phẩm” tỷ lệ 2 cấp 
độ trên lần lƣợt là 50% và 14%. Nghề “Trồng nấm” cấp độ kiến thức cao nhất mà 
ngƣời học có đƣợc chỉ dừng lại ở cấp độ 2 với tỷ lệ 24%. Hai nghề trong nhóm 
nghề phi nông nghiệp có tình trạng tƣơng tự với nghề “Trồng nấm” là nghề “May 
công nghiệp” và nghề “Hàn” với tỷ lệ ngƣời học đạt đƣợc cấp độ 2 lần lƣợt là 
16% và 8%; không có ngƣời học nào đạt cấp độ kiến thức mức cao hơn (từ cấp 
độ 3 trở lên). Riêng đối với nghề “Kỹ thuật điêu khắc gỗ” thuộc nhóm nghề phi 
nông nghiệp, tỷ lệ ngƣời học đạt cấp độ 2 chiếm 30%, cao hơn 2 nghề phi nông 
nghiệp còn lại, ngoài ra còn có khoảng 4% ngƣời học đạt cấp độ kiến thức ở cấp 
độ 3. Nhƣ vậy, với tiêu chí đánh giá về kiến thức thì 3 nghề gồm: “Trồng nấm”; 
“Kỹ thuật điêu khắc gỗ” và nghề “Hàn” vẫn còn tồn tại một tỷ lệ nhất định ngƣời 
học chƣa đạt yêu cầu về mặt kiến thức cần phải có biện pháp khắc phục; đồng 
thời nếu so sánh giữa 6 nghề này với nhau thì 3 nghề này có vấn đề về CLĐT 
hơn 3 nghề còn lại. Riêng trƣờng hợp nghề “Kỹ thuật điêu khắc gỗ” có tình trạng 
tỷ lệ ngƣời học đạt cấp độ 2 nhiều hơn nghề “May công nghiệp”, thậm chí là có 
một số ít đạt tới cấp độ 3 trong khi nghề “May công nghiệp” chỉ dừng ở cấp độ 
tối đa đạt đƣợc là cấp độ 2 là do một số học viên trƣớc khi học nghề đã tiếp cận 
với nghề theo hình thức truyền nghề trong gia đình hoặc nơi sinh sống (tập trung 
chủ yếu ở khu vực Ý Yên – có một số làng nghề đồ gỗ nổi tiếng), nhƣng xét về 
góc độ đồng đều trong mỗi khoá đào tạo thì hoạt động ĐTN “Kỹ thuật điêu khắc 
gỗ” chƣa tốt bằng nghề “May công nghiệp”. Nhìn một cách tổng thể, khi so sánh 
6 nghề và giữa 2 nhóm nghề nông nghiệp và phi nông nghiệp thì tỷ lệ ngƣời học 
 94 
đạt đƣợc ở các cấp độ khác nhau; nhƣng nhìn chung chƣa có nghề nào có học 
viên đạt đƣợc cấp độ kiến thức từ cấp độ 4 trở lên là một hạn chế về CLĐTN, cần 
phải có biện pháp khắc phục. Kết quả đánh giá kiến thức, kỹ năng của LĐNT học 
nghề đƣợc chúng tôi tổng hợp theo bảng 4.19. 
Bảng 4.19. Đánh giá của giáo viên về tỷ lệ ngƣời học đạt đƣợc các mức độ 
kiến thức, kỹ năng nghề nghiệp trong quá trình đào tạo nghề 
Đơn vị: % 
TT Nội dung 
Các nhóm nghề và nghề 
Nông nghiệp Phi nông nghiệp 
Chăn 
nuôi 
lợn nái, 
lợn thịt 
Trồng cây 
lƣợng lực, 
thực phẩm 
Trồng 
nấm 
Kỹ 
thuật 
điêu 
khắc gỗ 
May 
công 
nghiệp 
Hàn 
 1 2 3 4 5 6 
I Kiến thức 
1 Biết 100,0 100,0 96,0 98,0 100,0 94,0 
2 Hiểu 48,0 50,0 24,0 30,0 16,0 8,0 
3 Vận dụng 10,0 14,0 0,0 4,0 0,0 0,0 
4 Phân tích 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 
5 Tổng hợp 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 
6 Đánh giá 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 
7 Không đạt các mức trên 0,0 0,0 4,0 2,0 0,0 6,0 
II Kỹ năng 
1 Bắt chƣớc 100,0 100,0 100,0 100,0 100,0 100,0 
2 Làm theo chỉ dẫn 62,0 72,0 30,0 34,0 58,0 26,0 
3 Làm chuẩn xác 8,0 12,0 0,0 0,0 6,0 0,0 
4 
Liên kết phối hợp kỹ 
năng 
0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 
5 Phát triển/sáng tạo 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 
6 Không đạt các mức trên 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 
- Với 5 cấp độ về kỹ năng, qua đánh giá của đội ngũ giáo viên cho thấy cả 6 
nghề bao gồm 3 nghề thuộc nhóm nghề nông nghiệp và 3 nghề thuộc nhóm nghề 
phi nông nghiệp đều có 100% LĐNT sau khi học nghề đạt cấp độ 1 trở lên – nhƣ 
vậy nếu đánh giá theo Hệ thống phân loại mục tiêu thì sản phẩm đào tạo của cả 6 
nghề đều đạt về tiêu chí kỹ năng nghề nghiệp. Tuy nhiên, khi so sánh về cấp độ 
 95 
kỹ năng giữa các nghề thì chỉ có 3 nghề có một tỷ lệ nhỏ ngƣời học đạt mức độ 
kỹ năng đạt ở cấp độ 3 gồm: nghề “Chăn nuôi lợn nái, lợn thịt”, nghề “Trồng cây 
lƣơng thực, thực phẩm” và nghề “May công nghiệp”; 3 nghề còn lại ngƣời học 
chỉ đạt mức độ kỹ năng cao nhất là cấp độ 2, dao động từ 26 đến 34% tổng số 
ngƣời học nghề. Đồng thời, 3 nghề có một tỷ lệ ngƣời học đạt tới cấp 3 cũng là 3 
nghề có tỷ lệ ngƣời học đạt cấp độ 2 cao hơn hẳn với 3 nghề còn lại, dao động từ 
58 đến 72%; trong đó 2 nghề nông nghiệp truyền thống vẫn có số lƣợng ngƣời 
học đạt cấp độ 3 cao nhất, nghề “Chăn nuôi lợn nái, lợn thịt” đạt tỷ lệ 62% và 
nghề “Trồng cây lƣơng thực, thực phẩm” đạt 72%. 
Từ kết quả phỏng vấn trực tiếp ngƣời sử dụng LĐ về yêu cầu của họ khi 
tuyển dụng LĐ, hầu hết ngƣời sử dụng LĐ đều cho rằng họ đề cao nhất là yêu 
cầu về kỹ năng nghề nghiệp và nếu chia thành 5 cấp độ về kỹ năng thì phần lớn 
đòi hỏi ngƣời LĐ phải đạt kỹ năng từ cấp độ 2 trở lên khi đã qua ĐTN. Nhƣ vậy, 
xét về tiêu chí kỹ năng nghề nghiệp có thể thấy CLĐTN cho LĐNT 2 nghề nông 
nghiệp truyền thống là nghề “Trồng cây lƣơng thực, thực phẩm” và nghề “Chăn 
nuôi lợn nái, lợn thịt” cao hơn hẳn so với các nghề còn lại, tiếp theo là nghề 
“May công nghiệp”; kế tiếp lần lƣợt là nghề “Kỹ thuật điêu khắc gỗ”, nghề 
“Trồng nấm” và cuối cùng là nghề “Hàn”. 
- Với 5 cấp độ về thái độ, qua đánh giá của đội ngũ giáo viên đối với LĐNT 
học nghề cho thấy: 
Đối với 3 nghề thuộc nhóm nghề nông nghiệp, cả 2 nghề nông nghiệp 
truyền thống là nghề “Chăn nuôi lợn nái, lợn th